Η απάντηση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη στη Βουλή προκαλεί αντιδράσεις. Δεν είναι όλοι “πολιτικά πρόβατα” της πολιτικής Μενδώνη, ξέρουν και να διαβάζουν και να κατανοούν αυτά που επιχειρούν μαζί με το δήμο Αθήνας να κρύψουν. Κάτοικος της περιοχής που παρακολουθεί τις παρεμβάσεις στην περιοχή τα τελευταία 20 χρόνια, από τότε που πρωτοάρχισαν τα σχέδια “άλωσης” του αρχαιολογικού χώρου, από το 2000, σχολιάζει και αποκαλύπτει αυτά που κρύβονται στην απάντηση της Λίνας Μενδώνη στη Βουλή επί της ερώτησης του ΜΕΡΑ 25 (τα διαβάζετε όλα εδώ)

Σχόλια επί της απάντησης του ΥΠΠΟΑ στην 6501/19.7.2022 ερώτηση βουλευτών του ΜΕΡΑ 25 προς ΥΠΕΝ ΚΑΙ ΥΠΠΟΑ με θέμα:

«Εμπορευματοποίηση του Αρχαιολογικού Άλσους της Ακαδημίας Πλάτωνος»

1. Κατ’ αρχάς είναι ενδεικτικό το ότι το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού, που επανακήρυξε το 2011 ως αρχαιολογικό χώρο, το “Άλσος” του 1979, προκειμένου να δικαιολογήσει την εισβολή του Δήμου στην προστατευόμενη έκταση, καταφεύγει στο προηγούμενο θεσμικό καθεστώς, το οποίο με δική του απόφαση έχει ανατραπεί από το 2011 (ΦΕΚ 215/ΑΑΠ/2011). Ο χαρακτηρισμός του χώρου ως Άλσους το 1979, ήρθε ως αποτέλεσμα του αποχαρακτηρισμού του ως αρχαιολογικού χώρου, ο οποίος έγινε το 1978, παρά την αντίθετη γνώμη των αρχαιολογικών οργάνων και παρά τις αρνητικές εισηγήσεις τους. Ο αποχαρακτηρισμός αυτός “συνέπεσε” με την εκπόνηση ενός σχεδίου ανάλογου με τα σημερινά, για την ανάδειξη του τότε Άλσους και την κατασκευή “διεθνών συνεδριακών κέντρων” και διαφόρων άλλων «πολιτιστικών κτισμάτων» εντός της έκτασής του. Η μελέτη αυτή, υπάρχει ακόμα στο αρχείο του ΥΠΠΟΑ και του Δήμου Αθηναίων για όποιον ενδιαφέρεται. Εν πάση περιπτώσει η περιοχή των περίπου 140 στρεμμάτων για την οποία μιλάμε, σήμερα είναι αμιγώς αρχαιολογικός χώρος, όπως ήταν, με μικρές μεταβολές στην έκτασή του, από το 1937 έως το 1978, σαφώς οριοθετημένος κατά τον τρόπο που φαίνεται στο διάγραμμα της απόφασης του Υπουργείου Πολιτισμού του 2011. Ας μην προσπαθεί λοιπόν το ΥΠΠΟΑ να πείσει ότι “είναι και λίγο Άλσος”. Το σύνολο του χώρου εντός του ορίου του 2011, προστατεύεται από τον αρχαιολογικό νόμο, με τον ίδιο τρόπο που προστατεύονται από τον ίδιο νόμο και από το άρθρο 24 του Συντάγματος που επικαλείται και το ΥΠΠΟΑ, η Ακρόπολη των Αθηνών, ο Κεραμεικός, οι Δελφοί κτλ. Καμία διαφορά. Θεσμικά λοιπόν ούτε Άλσος ούτε τίποτα άλλο υπάρχει παρά μόνο ελεύθερος και αδόμητος αρχαιολογικός χώρος, όπως αναγνωρίζει και το ΥΠΕΝ, το οποίο απαντώντας στην ίδια ερώτηση των βουλευτών του ΜΕΡΑ 25, αναφέρει “στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας, σας γνωρίζουμε ότι το θιγόμενο θέμα δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα του Υπουργείου μας”.

2. Για το θέμα της επαναχωροθέτησης του Μουσείου, σε άλλο σημείο το ΥΠΠΟΑ απαντά ότι «η χωροθέτηση του Μουσείου είναι θεσμοθετημένη, .. και έχουν δρομολογηθεί όλες οι κατά νόμο διαδικασίες που πρέπει να τηρηθούν μετά τη χωροθέτησή του» και ότι μεταφορά του στο ακίνητο της REDS δεν μπορεί να γίνει γιατί δεν επαρκεί η έκταση καθώς «το εν λόγω Μουσείο απαιτεί μεγαλύτερη έκταση, καθώς θα στεγάσει τα χιλιάδες ευρήματα των ανασκαφών της πόλεως και, συγχρόνως, θα είναι Κέντρο Πολιτισμού με ποικίλες λειτουργίες». Ωστόσο, η συγκεκριμένη χωροθέτηση είναι θεσμοθετημένη, με νόμο του 2002, κι όταν λέμε νόμο εννοούμε ένα άρθρο πέντε γραμμών, μέσα σε ένα νόμο με ρυθμίσεις θεμάτων του ΥΠΠΟΑ. Έναν νόμο που μετρά ήδη 20 χρόνια. Είκοσι χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων, οι συνθήκες άλλαξαν, ο κόσμος ολόκληρος άλλαξε και πρόκειται για αστειότητα το να ισχυρίζεται κανείς ότι ένας νόμος των 5 γραμμών, δεν μπορεί να αλλάξει. Αντιθέτως ο νόμος αυτός πρέπει να αλλάξει οπωσδήποτε ακόμη και ασχέτως χωροθέτησης, καθώς ορίζει απαράδεκτα υψηλά επιτρεπόμενα μεγέθη: μέγ. επιτρεπόμενη συνολική δόμηση: 30.000 τ.μ., μέγ.επιτρεπόμενη κάλυψη 70%, μέγ.επιτρεπόμενο ύψος κτιρίων: 18,0μ. και μέγ.επιτρεπόμενο συντελεστή όγκου: 7. Το ότι το Μουσείο πρέπει είναι άνω των 6.000 τετρ.μέτρων γιατί πρέπει να στεγάσει «τα χιλιάδες ευρήματα», ας μην το σχολιάσουμε. Ας μην ρωτήσουμε πως αντιστοιχούνται τα τετραγωνικά με «τα χιλιάδες ευρήματα». Γιατί τότε θα πρέπει να ρωτήσουμε «πόσα τετραγωνικά αρχαία έχουν»;

3. Για το θέμα της κοπής των δέντρων, στην απάντηση του ΥΠΠΟΑ, αναφέρεται πονηρά ότι “στο υποέργο 5 «Παρεμβάσεις στα Μνημεία» του συνολικού έργου…..στον Τομέα του Γυμνασίου, θα πραγματοποιηθεί, κατά την ενοποίηση των σκαμμάτων, αφαίρεση 264 δένδρων, μεταφύτευση 24 ελιών και νέα φύτευση άλλων 240 δένδρων, δημιουργώντας, με αυτόν τον τρόπο πλήρες ισοζύγιο δένδρων”. Θα πρέπει να καταλάβουν στο ΥΠΠΟΑ, ότι οι πολίτες γνωρίζουν και γραφή και ανάγνωση. Στη μελέτη που το ίδιο το ΥΠΠΟΑ παρουσίασε αναφέρεται (copy/paste): “…Για την εκτέλεση των εργασιών ενοποίησης εκτιμάται πως θα απομακρυνθούν περίπου 264 δένδρα εκ των οποίων περίπου τα 24 είναι ελιές και θα μεταφυτευθούν σε άλλα σημεία εντός του χώρου”….Για την εκτέλεση των εργασιών της Φάσης 2 θα απομακρυνθούν περίπου 72 δένδρα, εκ των οποίων περίπου τα 12 είναι ελιές, που θα μεταφυτευθούν σε άλλα σημεία εντός του χώρου….Για την εκτέλεση των εργασιών των αποχωματώσεων και της ενοποίησης των υφιστάμενων ανασκαφικών σκαμμάτων απαιτείται η κοπή 64 δένδρων.” Το λοιπόν: 264+72+64=400. Διότι κοπή δέντρων δεν προβλέπεται μόνο στο πλαίσιο του υποέργου της αρχαιολογίας, αλλά και των υποέργων του Δήμου, τα οποία έχουν εγκριθεί από το ΥΠΠΟΑ και θα υλοποιηθούν μέσα σε κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο. Αφήνουμε κατά μέρος τους αριθμούς που αναφέρονται στον προϋπολογισμό του Δήμου (580), ο οποίος έχει σχολιαστεί ήδη. Το τί είδους δέντρα κόβονται και τί είδους δέντρα θα φυτευτούν, έχει επίσης σχολιαστεί ήδη και ας το κρίνουν οι ειδικοί.

Εντύπωση προξενεί ωστόσο, ένα σημείο της απάντησης όπου το ΥΠΠΟΑ αναφέρεται στο ζήτημα της κοπής των δέντρων: “Οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού έχουν την αρμοδιότητα, σύμφωνα με την αρχαιολογική νομοθεσία, να ενεργήσουν εντός δασικών εκτάσεων, εφόσον κρίνουν, για μέτρα προστασίας, συντήρησης, έρευνας και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, όταν οι εργασίες εκτελούνται σε δασικές εκτάσεις που βρίσκονται εντός κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων”. Χρησιμοποιούν αυτές τις γραμμές αφήνοντας να εννοηθεί ότι μπορούν σε δασική έκταση να κόβουν δέντρα ελεύθερα, επικαλούμενοι προστασία μνημείων; Ή μήπως εννοούν ότι επί σαράντα χρόνια (οι φυτεύσεις των δέντρων έγιναν στα μέσα της δεκαετίας του ’80, αρχές ’90), τα αρχαία στην Ακαδημία Πλάτωνος κινδυνεύουν από τη βλάστηση και το ΥΠΠΟΑ δεν έκανε τίποτα για να τα προστατεύσει; Αν πάλι εννοούν ότι για να αναδείξουν τα μνημεία νομιμοποιούνται να θυσιάζουν τα δέντρα, τότε πρέπει η ανάδειξη που σχεδιάζουν να αξίζει μια τέτοια θυσία. Και αυτό δεν το έχουν αποδείξει. Αντίθετα η όλη υπόθεση παραπέμπει στην προετοιμασία της περαιτέρω πολιτικής καριέρας του Δημάρχου.

4. Όπως αναφέρουν, στο πλαίσιο του διεθνούς “διαγωνισμού ιδεών” για το Μουσείο, συμπεριλαμβάνεται “πολεοδομική μελέτη” για την περιοχή. Είναι δυνατόν; Μετά από τόσα χρόνια απαλλοτριώσεων που έχουν γίνει με δημόσια χρήματα, μετά από τόσα χρόνια κατά τα οποία έχει εκπονηθεί σειρά μελετών πολεοδομικού ανασχεδιασμού σε συνεργασία με την τότε ΕΑΧΑ, το Δήμο Αθηναίων, αλλά και το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ νυν ΥΠΕΝ, αντί το ελληνικό δημόσιο να αναλάβει τις αρμοδιότητές του, θεσμοθετώντας με την πολυετή εμπειρία του χρήσεις γης και όρους δόμησης που να διασφαλίζουν την προστασία της περιοχής και του αρχαιολογικού χώρου, αναθέτει πολεοδομική μελέτη για μια τέτοια περιοχή σε ένα κάποιον συμπαθή ίσως, πολλά υποσχόμενο ιδιώτη αρχιτέκτονα ή αρχιτεκτονικό γραφείο, είτε από τα γνωστά και μη εξαιρετέα είτε σε άλλα, άγνωστα, πιθανώς από την άλλη άκρη του κόσμου; Το ζήτημα είναι θεσμικό και τα θεσμικά ζητήματα ρυθμίζονται από τις υπηρεσίες του ελληνικού δημοσίου. Δεν ανατίθενται ως αντικείμενα «Διαγωνισμών Ιδεών».

5. Για το ζήτημα της κατάργησης της χρήσης “Βιοτεχνικό Πάρκο” που γειτνιάζει με τον αρχαιολογικό χώρο, η απάντηση αναφέρει: (copy/paste): “στόχος του ΥΠΠΟΑ είναι η κατάργηση της ισχύουσας χρήσης «Βιοτεχνικό Πάρκο» (ΒΙΟ.ΠΑ.), που έχει καθοριστεί με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του 1985 για όλο το παρά το δυτικό όριο του αρχαιολογικού χώρου, καθώς αποδείχθηκε ότι δεν διασφαλίζει την επιθυμητή ηπιότητα γύρω από το άλσος, ενώ, αντίθετα, εξαιτίας της θεσμοθέτησης της εν λόγω χρήσης ανέκυψαν σοβαρά προβλήματα στην προστασία του χώρου, η αντιμετώπιση των οποίων απαίτησε πολύχρονες διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες. Η κατάργησή του αποτελεί προϋπόθεση για την θέσπιση δραστηριοτήτων και χρήσεων ηπιότερων και περισσότερο συμβατών με τον Αρχαιολογικό Χώρο.” Εδώ το ΥΠΠΟΑ αποκρύπτει την αλήθεια και στην περίπτωση αυτή όχι από προχειρότητα αλλά επί τούτω. Στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του 1988 η περιοχή κατά μήκος του δυτικού ορίου του αρχαιολογικού χώρου δεν χαρακτηρίζεται ΒΙΟ.ΠΑ αλλά αντίθετα χαρακτηρίζεται “αστικό πράσινο”, προφανώς για να μην γειτνιάζει η οχληρή χρήση ΒΙΟΠΑ, με τον αρχαιολογικό χώρο. Το ΥΠΠΟΑ σε απόφαση του 2004 (ΦΕΚ 911/Δ/13-10- 2004) η οποία θεσπίζει “ειδικούς όρους προστασίας του αρχαιολογικού χώρου” και την οποία συνυπογράφει η σημερινή υπουργός, επεκτείνει την οχληρή χρήση ΒΙΟ.ΠΑ. στα τμήματα που στο ΓΠΣ ορίζονταν ως «ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ – ΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ». Πώς λοιπόν έχουν στόχο την κατάργηση της οχληρής χρήσης, αυτοί οι ίδιοι που καταργώντας την ευνοϊκή πρόβλεψη του ΓΠΣ, έφεραν το ΒΙΟΠΑ να γειτνιάζει με τον αρχαιολογικό χώρο; Εκτός αν με την προηγούμενη συνθήκη κάποιος ενδιαφερόμενος δεν μπορούσε να χτίσει. Ποιός άραγε; Μα φυσικά η REDS. Η REDS, το ακίνητο της οποίας βρισκόταν ακόμη εκτός αρχαιολογικού χώρου και η οποία δεν μπορούσε να χτίσει το συγκρότημα γραφείων που προγραμμάτιζε με χρήση γης “Γενική Κατοικία”, ούτε με τη χρήση “Αστικό Πράσινο”. Μπορούσε όμως με τη χρήση γης ΒΙΟ.ΠΑ.

6. Το ζήτημα της ανασκαφής των αρχαίων, δεν θα το σχολιάσουμε, δεν είμαστε ειδικοί, περιμένουμε τη θέση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.